Trần Mạnh Hảo - PHÙNG QUÁN: THÈM ĐƯỢC LÀM NGƯỜI

Dân Việt Nam ai cũng phải biết Nguyễn Trãi. Đó là một trong những khuôn mặt rạng rỡ nhất của lịch sử Việt Nam. Tôi gặp Nguyễn Trãi từ rất sớm khi xem vở kịch thơ “Hận Nam Quan” của Hoàng Cầm. Hình như tại nhà hát lớn Hà Nội, tôi không nhớ rõ lắm. Chỉ biết khi đó tôi còn rất nhỏ. Vở kịch diễn tả cảnh xảy ra ở biên giới Hoa-Việt khi Nguyễn Trãi lén gặp cha là Nguyễn Phi Khanh bị quân Minh bắt giải về Tầu. Nguyễn Phi Khanh ngồi trong chiếc cũi gỗ, Nguyễn Trãi núp sau hàng cây. Vở kịch không dài nhưng tôi chỉ nhớ được mấy câu Nguyễn Phi Khanh giục con trở về khôi phục giang sơn trả thù cho cha. Có lẽ tôi nhớ được vì mấy chữ “con về đi” được lặp đi lặp lại một cách hào hùng: Con về đi! Cha vui lòng vĩnh biệt Con về đi! Rửa nhục cho non sông Con phải nhớ: con là dòng tuấn kiệt Trong người con cuồn cuộn máu anh hùng. Chuyện hai tôi sớm biết về Nguyễn Trãi là giai thoại ông dùng mỡ viết lên lá hàng chữ : “Lê Lợi vi quân, Nguyễn Trãi vi thần”, kiến ăn mỡ, đục khoét thành chữ,

Tháng Tám chưa qua, hạ chưa hết. Thu còn xa lắc, lá chưa kịp chín vàng, mà ông đã rụng rơi. Nguyễn Mạnh Trinh, nhà thơ, nhà biên khảo và truyền thông đã lên đường, đã thong thả rong chơi về miền phương ngoại (1949-2021). Tác phẩm Tạp Ghi Văn Nghệ của Nguyễn Mạnh Trinh Xuất thân là một quân nhân thuộc binh chủng Không Quân, văn thơ của ông phản ảnh nhiều suy tư, thao thức về cuộc chiến. Ông yêu thi ca, làm thơ và viết rất nhiều bài nhận định trong những lãnh vực văn học nghệ thuật khác nhau. Ông cộng tác và viết thường xuyên cho các báo nhất là ở Úc, Canada và Hoa Kỳ. Tôi mãi nhớ nụ cười hiền của ông, một Nguyễn Mạnh Trinh nho nhã, điềm đạm. Tôi không quên những lần trò chuyện cùng ông, tuy ít ỏi nhưng đầy ấn tượng và sâu sắc. Tôi cũng sẽ vô cùng tiếc nuối cho sự mất mát của một tài hoa, một ngòi viết hết lòng với văn học nghệ thuật tại hải ngoại. Đôi lần tôi được gặp gỡ ông tại nhà chị Bích Hạnh, Thùy Hạnh. Tuy nhiên, có lẽ lần tôi nói chuyện

Tác giả Trần Yên Hòa vừa mới cho trình làng 2 tác phẩm : một, tập truyện ‘’ Những chuyến mưa qua’’ và thứ hai, tập thơ ‘’ Khan cổ gọi tình, về’’. Hình như, ở những tác phẩm đầu tay, chất chứa tinh hoa của một người cầm bút. Ở mức đến, đã có sẳn từ buổi khởi đầu, và ở thành tựu, phải nẫy mầm từ lúc ban sơ. Với thơ, ông là người mơ màng, lãng mạn và dù bây giờ, ở tuổi trên năm mươi, vẫn còn nuối tiếc thuở học trò và nhắc lại ngày xưa, lúc mắt còn xanh và lòng còn mở rộng. Với truyện ngắn, thì là một người kể chuyện thành thật, phát họa lại một thời buổi nhiễu nhương, của chiến tranh tàn bạo và một hậu chiến tranh gấp mấy mươi lần. Nói chuyện với Trần Yên Hòa, chúng tôi ở cương vị độc giả, muốn làm một nhịp cầu người cầm bút trình bày những chất chứa và những điều có thể trong tác phẩm chưa nói được hết. Nhất là, với hai tác phẩm mới, sẽ có nhiều giãi bày bất ngờ thích thú. Một điều nhận xét, trong phong cách diễn tả, cũng như ý tưởng trình bày, Trần Yên Hòa đã có nhiều tính chất của